Nieuws
11 juli 2023
Wisseling van de wacht
Na bijna 5 jaar lang, vanaf het ontstaan van de website van Ontmoetingscentrum Enkidoe, en grotendeels samen met Marinus Pennings (toen nog René), verantwoordelijk te zijn geweest voor de inhoud van de pagina's en teksten op deze website, is het nu aan de tijd om dat werk, wat ik altijd met veel plezier en genoegen heb gedaan, over te dragen.
Het was mooi werk, zeker ook dankzij de 'programmeurs-technische bedding' die Wilfried Nauta aangedragen heeft voor deze website. Maar ook en vooral omdat we via deze website de intenties waarmee en de identiteit van waaruit Ontmoetingscentrum Enkidoe 6 jaar geleden begon, konden verwoorden en zichtbaar konden maken.
Ik heb er van harte aan bijgedragen dat Ontmoetingscentrum Enkidoe -ook- op deze manier een gezicht kreeg en op de kaart gezet werd, in Zutphen, in de regio en landelijk. Dat is nu, 6 jaar later, onmiskenbaar het geval.
Na deze zomer zullen Aletta Remerie en Emilie Opdam dat streven voortzetten en zich bekommeren om het actualiseren, aanvullen en levend houden van de inhoud van deze website.
Ik wens hen - en heel het Ontmoetingscentrum Enkidoe - daarbij veel harte-inspiratie, en hopelijk ook veel inspirerende input van jou als bezoeker - een levendig ontmoetingscentrum maak je uiteindelijk immers met elkaar, ook op de website ervan!
Heilzaam is het alleen
wanneer in de spiegel van de mensenziel
de hele gemeenschap zich vormt
en in de gemeenschap
leeft de kracht van iedere enkeling.
~ Rudolf Steiner
Heleen de Weger
Nieuwsbrief special van 30-12-22 - vanuit verbondenheid met de Goetheanum-impuls
31 december 1922 - de nacht waarin het eerste Goetheanum afbrandde
'... wird man zum Geiste nein sagen, dann wird hier ein unvollendeter Bau stehen, zum Zeichen dafür, dass man dasjenige, was die Aufsteigekräfte sind, nicht verstehen wollte.' - Rudolf Steiner, 29 augustus 1920
'Wat moet ik zeggen over ons Goetheanum? In liefde hebben we het gebouwd, met liefde hebben we er in gewerkt. In liefde hebben we het zien sterven. We zetten ons werk nu voort.'
- Rudolf Steiner, voorafgaand aan de avondvoordracht op 1 januari 1923
Hoe willen wij anno nu deze impuls, dit wezen Antroposofia, dat zich in zichtbare, sprekende vormen uitdrukte die vervolgens in de wereldether werden opgenomen, 100 jaar later uitdrukken en beleefbaar maken..?! Binnen Ontmoetingscentrum Enkidoe en daarbuiten?
Alexander Strakosch herinnert zich:
’s Avonds sloot Rudolf Steiner de cyclus ‘De geestelijke communie van de mensheid’ af met een voordracht die aan de inzicht zoekende mens de weg naar een geestelijke communie, een kosmische cultus wees. Diep ontroerd verlieten allen de grote koepelruimte.
Maria Strakosch en ik stonden met dr. Felix Peipers en zijn vrouw nog enige tijd voor het gebouw, welks vormen in het licht van de hoog aan de hemel staande, bijna volle maan als een voortzetting van de voordracht werkte op onze ziel.
Toen kwam haastig één van de wachters aangelopen die opgewonden vroeg naar de leidende architect van het Bauburo. Wij hadden hem kort daarvoor van de heuvel naar beneden zien gaan. De wachter rende hem achterna en riep ons nog toe: “Daar binnen klopt iets niet!”
Direct gingen dr. Peipers en ik het gebouw weer in, rookwolken kwamen ons tegemoet. Ik liep meteen naar de wandkast waarvan ik wist dat daar de rookmaskers klaar lagen voor bij een eventuele brand: hij was leeg! En dat terwijl wij de eersten waren die het gebouw weer betraden! Met een snel gegrepen brandweerbijl klom ik de trap op naar de Witte Zaal, overal was rook, maar geen vuur te bekennen.
Intussen waren vele vrienden gearriveerd, we doorzochten de kleedkamers in de verdieping onder deze zaal. De buitenconstructie bestond uit twee houten wanden met een vrije tussenruimte. Daarbinnen hoorde je het vuur suizen. De rook werd steeds dichter, men droeg een bewusteloze vriend uit de Witte Zaal (waar ruim drie maanden eerder tijdens de oprichting van de Christengemeenschap de allereerste Mensenwijdingsdienst had plaatsgevonden - HdW).
Toen we de wand met de bijl opensloegen – een moeilijk besluit, het kwam ons bijna voor alsof we op iets levends moesten inslaan – sloegen de vlammen naar buiten. (…)
Ik weet niet meer hoe het er van kwam dat ik plotseling in de nog helderverlichte, grote koepelruimte stond; behalve ik was enkel een Russische euritmiste daar (Assja Turgenieff – HdW). Het gordijn dat de grote koepelruimte van de kleine scheidde, was al naar beneden getrokken, het zou het vuur te snel verder hebben verspreid als het vlam gevat had, zo kon je de hele ruimte onder beide koepels overzien.
Als betoverd door de overweldigende schoonheid en verhevenheid van architectuur en schilderingen, door het als een wezen 'levende' dat hier weefde, waren wij beiden blijven staan.
Steeds opnieuw gingen de blikken van de sokkels naar de architraven en omhoog naar de schilderingen op de koepelwelvingen, met alle zintuigen, met heel de ziel namen wij nog eenmaal, een laatste maal, de krachten van dit wonderwerk dat nu de ondergang tegemoet ging, in ons op.
Toen kwamen van de zijkant, als duistere draken, dichte zware rookpluimen tevoorschijn gekropen, en vulden eerst het laagste deel van de ruimte. Langzaam en onverzadigbaar verhieven ze zich.
En toen waren ook de architraven niet meer te zien, alleen de kleurenwereld van de koepels straalde nog in volle pracht. Maar ook deze hemel werd opgeslokt, we stonden in het donker, enkel in het midden aan het hoogste punt van de welving, gloeiden de lampen donkerrood als ogen onheilspellend naar beneden schijnend.
Zonder een woord verlieten wij de ruimte die de voortgang der mensheid had zullen dienen, en die nu geen mensenoog meer zou aanschouwen.
Precies om middernacht, juist toen de nieuwjaarsklokken begonnen te luiden, braken de vlammen door de grote koepel heen, een enorme vuurzuil laaide op, en in de stille lucht sproeiden de vonken tot grote hoogte omhoog. Tot ver in de Elzas en de Rijnvlakte was nu de brand zichtbaar. Daarbij werkte de bleke maanschijf die door de weerschijn van de rode vlammengloed in een groenachtige schemer aan de heldere hemel stond, nu onheilspellend.
Later smolten de grote orgelpijpen, het enige metaal in het gebouw, en verbrandden met gekleurd oplichtende vlammen. Krakend barstten de geslepen glasvensters.
Anna Samweber herinnert zich:
Toen de koepel met donderend geraas instortte en geweldige vlammen opsproeiden, werd ik overweldigd door een geestelijke ervaring. Ik zag het gebouw hoog boven de plek van de brand, stralend wit, en ik wist het zeker: nu gebeurt er iets heel geweldigs. In de vlammen die van beneden kwamen gloeiden de kleuren van de metalen orgelpijpen mee op, en voor mij was er iets hoorbaar als een klinken en schril schreeuwen tegelijk.
En toen ik naar de andere kant keek, naar Huis de Jaager, ontwaarde ik Rudolf Steiner omgeven door een reusachtige licht-witte aura, zodat ik mijn mede-wachters toeriep: “Kijk toch, de doctor!” En ik wist, nu speelt zich iets af tussen de doctor en het brandende gebouw. Mijn kameraden bemerkten het niet, en het beeld verdween.
René Maikowski herinnert zich:
Het instorten van de zuilen onthulde een aangrijpend beeld. De machtige zuilen, die met hun kapitelen kunstzinnig gevoegd en gebeiteld waren, richtten zich nu uit de betonring naar de hemel omhoog als reusachtige zilverfakkels. Over de vele rijen toeschouwers, die ofwel nieuwsgierig, ofwel geheel in de ban rondom het stervende tempelgebouw stonden, wierpen deze brandfakkels grillige schaduwen.
Michael Birnthaler schrijft:
Plotseling strekte Rudolf Steiner zijn arm uit en wees daarmee naar het westen. Hij leek iets veelbetekenends te willen tonen en richtte zich indringend tot de omstanders. Toen de toeschouwers hun opmerkzaamheid op hem richtten, riep hij ten slotte luid uit: "Prent u zich dit ogenblik in!"
Wat merkwaardig! Waarom hechtte hij er zo'n opvallende waarde aan dat zoveel toeschouwers van de brand zich dit ogenblik (waarop de zuilen als fakkels brandden - HdW.) zouden herinneren? Daarvoor is toch eigenlijk geen 'normale reden' te vinden. Behalve wanneer je in aanmerking neemt dat Rudolf Steiner zo vérziend was dat hij daarmee in de verre toekomst gedacht heeft!?
Opdat de getuigen van de brand tot voorbij de dood, ja misschien zelfs tot in het volgende leven zich dit veelbetekenende ogenblik kunnen herinneren? Zodat vandaag de dag steeds opnieuw iemand opduikt die 'vochtige ogen krijgt' wanneer hij van de geschiedenis van de brand hoort of leest.
Om 8:00 uur 's ochtends kon men Rudolf Steiner weer tussen de puinhopen van het Goetheanum zien staan. Hij stond daar helemaal alleen, in zich verzonken en staarde in de laatste resten van de nog steeds rokende en brandende ruïne van het gebouw. Hij leek een gedenkteken, een tot steen geworden roeper in de woestijn.
Enkel Ita Wegman waagde het op zeker moment vol respect naast hem te gaan staan. Nu stonden zij weer een tijd zij aan zij. Zoals ook in de horrornacht, toen ze eveneens langere tijd als twee standbeelden naast elkaar stonden en ononderbroken in de vlammen keken. Het enige wat Ita Wegman wist uit te brengen in dit terneerslaande moment was 'dat het voor ons verschrikkelijk was'. Hij bevestigde dit en merkte daarbij iets op dat Ita Wegman de oren deed spitsen:
'Nu staat alles in de wereldether ingeschreven.'
***
Rudolf Steiner (GA 84):
Het Goetheanum kon afbranden. Een lotscatastrofe heeft het weggenomen. De pijn van degenen die het lief hebben gehad, is vanwege zijn omvang niet te schetsen. Datgene dat uit dezelfde bronnen als waaruit de antroposofie vloeit, en wat door haar de wereld wil dienen, voor het fysieke oog geschapen moest worden, moest uit fysieke stof gevormd worden... Datgene echter, wat antroposofie wil, dat is vanuit de geest gebouwd; daarover kunnen enkel vlammen van de geest komen. (...)
De vlammen van het geestelijke leven zijn geen verterende vlammen, het zijn versterkende vlammen, het zijn vlammen die pas echt leven geven. En dat leven dat zich als inzicht in de hogere wereld door antroposofie dient te openbaren, dat moet uitgehard worden door de vlammen van hoogste menselijk, zielsmatig en geestelijk enthousiasme. Dan zal antroposofie zich verder ontwikkelen.
Hoe gaan wij anno nu deze impuls, dit wezen Antroposofia, dat zich in zichtbare, sprekende vormen uitdrukte die vervolgens in de wereldether werden opgenomen, 100 jaar later uitdrukken en beleefbaar maken..?!
De vier initiatiefnemers van Ontmoetingscentrum Enkidoe en ondergetekende wensen eenieder afzonderlijk en ons allen samen, in dit opzicht een goede jaarwisseling en een krachtig, wakker en geïnspireerd 2023!
Heleen de Weger
5-jarig bestaan van Ontmoetingscentrum Enkidoe, Oktober 2017 - 2022
Ter gelegenheid daarvan plaatsen we het eerste bericht uit deze rubriek graag nog eens bovenaan!
Feestelijke opening van Ontmoetingscentrum Enkidoe
13 oktober 2017
“Er was eens een huis, gelegen in het centrum van een middeleeuws provinciaal stadje. Het huis was ingericht en voorbestemd om de noden van vele mensen te lenigen. Zowel kinderen als grote mensen kwamen binnen voor hulp van uiteenlopende aard.
Er stond, als je binnenkwam, een onzichtbaar motto boven de deur geschreven en dat luidde: ‘ Ik ben de kruisdrager voor de ander’. Daaronder, in wat kleinere letters, kon je nog iets lezen: ‘De nood en de vreugde van mijn medemens is het vertrekpunt van mijn handelen. Dan vind je de weg naar het hart van de ander En-ik-doe – Enkidoe, noem mij ten diepste, zo wil ik heten.’
Net zoals het bij een mens gaat, maakte het huis hoogtepunten mee met veel waardevolle ontmoetingen, maar ook brak er een tijd aan dat ’t stil werd en de ziel van het huis met stille trom het huis uit sloop.
En ziedaar, waar de ene mens de ander op het juiste moment tegenkomt, daar waar het verloren gewaande deksel wonderwel het suikerpotje terug vindt, kon het gebeuren dat terstond het huis weer tot leven kwam en er voor het huis een 2e jeugd aangebroken is.
Met de dag begon het huis steeds meer te stralen. Kijk, geachte gasten, maar goed om u heen!
En zo geschiedde het dat het motto boven de deur weer oplichtte: ‘Als je hier binnenkomt dan is de vraag van mijn medemens het vertrekpunt van mijn handelen’.
En-ik-doe – Enkidoe, centrum om elkaar te ontmoeten.
Zo wil ik heten!”
Met deze bezielde en bezielende woorden opende Jac Net, als één van de vier initiatiefnemers, het meer officiële gedeelte van de feestelijke opening van het Zutphense Ontmoetingscentrum Enkidoe. Aansluitend luidde Odulf Damen op een staande xylofoon de recitatie van Veronica van Ittersum in, die ons een verkorte versie van het verhaal van Enkidoe en Gilgamesj liet horen. En aansluitend ‘bestempelde’ de exposerende kunstenaar Jan Opdam de initiatiefnemers als ‘Originalmensch’, tijdens zijn performance rondom de antroposofische kunstenaar Joseph Beuys.
Al zo’n kleine 100 mensen waren op dat moment verzameld op de begane grond, de eerste en tweede verdieping en zelfs op de zolder van het middeleeuwse pand in het centrum van Zutphen – een hartverwarmend grote opkomst. Komend uit Zutphen en omgeving, maar ook uit Groningen, Amsterdam, Bergen, Meppel en andere plaatsen in het land vulden zij met hun enthousiasme en positiviteit de diverse – niet al te grote maar – warm en gastvrij aandoende ruimtes.
De vrolijke viool- en accordeonklanken van respectievelijk Herman van Mal en Ed Vervloet waren door het hele huis te horen. En onder het genot van koffie, thee, een sapje en wat lekkers, gesponsord door Odin Zutphen, vonden meteen al vele hartelijke ontmoetingen plaats.
Het voelde deze middag alsof Ontmoetingscentrum Enkidoe een passende fysieke omhulling biedt aan een initiatief dat door velen beleefd wordt als ‘aan de tijd zijnde’. Woorden die opkwamen waren ‘vreugdevol, hartverwarmend, kiemkrachtig, michaëlisch’. Of, zoals Loek Dullaart het beschreef: moedig, krachtig en hoopvol’!
Al met al een waarlijk ‘feestelijke’ opening, dankzij de intensieve voorbereiding, het sfeervolle pand en alle aanwezigen, daadwerkelijk of in gedachten!
Heleen de Weger
*****
Namaakmens oh schijnmens
Je moet alles weten, maar begrijpt niets
Bevrijd je gedachten
Namaakmens oh schijnmens
Je barst van de emoties maar voelt niets echt
Bevrijd je gevoelens
Namaakmens oh schijnmens
Je stikt haast in je plichten en doet nooit wat je werkelijk wilt
Bevrijd je daden
Namaakmens oh schijnmens
Je denkt dat je de echo bent van een nooit gehoorde oerknal
Terwijl je muziek bent
Namaakmens oh schijnmens
Je voelt je gevangen in bigdata
Terwijl je geschreven bent in de sterren
Namaakmens oh schijnmens
Je hebt jezelf verklaard tot tweebenig brein
Terwijl je liefde bent
~ Jan Opdam
13 juni 2022
‘Menselijke vrijheid en spirituele wetmatigheid’* - impressie van het interview met Rob Gruben n.a.v. zijn nieuwste (5e) boek
Het wil wel warm worden in Enkidoe als op een zomerse zaterdagmiddag Jac Net vanuit een hartgrondig enthousiasme enkele fragmenten die hem hebben geraakt in het nieuwe boek van Rob Gruben (https://www.robgruben.nl/over-rob/ ), aan Rob voorlegt, met de vraag om er een toelichting op te geven, en beiden daarbij de ruim 18 aanwezigen uitnodigen om gerust te onderbreken, als ze dat wensen.
Odulf Damen opende de klankruimte met een dialoog-improvisatie op zijn prachtig klinkende instrumentarium, en dat bleek zeer passend voor wat er volgde – er kwam in diverse toonaarden veel aan bod, n.a.v. de door Jac gekozen fragmenten uit het boek.
Zoals hoe ontwikkeling ‘van crisis naar crisis’ beweegt. Hoe de engelen zich alleen kunnen ontwikkelen op basis van wat wij mensen hen aanreiken, bijvoorbeeld door aan (onze on-)deugden te werken. Hoe Lucifer ons er toe verleidt om ‘automatisch’, dus onvrij want niet bewust (van ons karma), het goede te doen, en hoe Ahriman probeert om ons zelfstandige (na-)denken in de kiem te smoren, t.b.v. ‘je-leeft-maar-één-keer’ mainstream gedachten.
Ook het thema ‘orgaandonatie’ kwam aan bod, in het licht van vrijheid en spirituele wetmatigheden. In zijn nieuwste boek gaat Rob op deze en nog veel meer aspecten, grondig en differentiërend in.
Door de levendige manier waarop Jac zijn vragen stelde en de heldere manier waarop Rob ze vervolgens uitspon en verdiepte, ontstond er spontaan een zodanig ‘sociaal klimaat’ dat we ons vrij voelden om vragen of opmerkingen in te brengen. Met elkaar brachten we zo doende iets van de verrijkende inhoud van het boek echt tot leven.
In een tijd waarin zoveel om ons heen er op uit is om te polariseren, te isoleren en uit elkaar te drijven, ontstond er daardoor ook deze middag weer even een stukje inspirerende ‘gemeenschap’ in Ontmoetingscentrum Enkidoe. Hartverwarmend!
Het vreugdevolle daarvan werd nog eens versterkt door heerlijke Ierse muziek ter afronding, door Herman Sol op gitaar + mondharmonica, Folkert Brugman met een Ierse doedelzak en Odulf Damen op viool.
Heleen de Weger
*Zowel dit boek met hoogst-actuele thema’s alsook drie eerdere titels van Rob Gruben zijn -ook- te vinden in de Antroposofische bibliotheek.
12 april 2022
≈ DANKBETUIGING AAN JAN OPDAM, † 14 maart 2022 ≈
Jan, van harte willen wij je bedanken.
Bijna vijf jaar geleden, vlak voordat je ziek werd, zette je ons als initiatiefnemers bij de feestelijke opening van Ontmoetingscentrum Enkidoe letterlijk op een verhoging, voordat je ons toesprak en het gedicht liet klinken, ‘Namaakmens’, dat helemaal onderaan deze Nieuwsrubriek te vinden is. We kenden je als een man met een heel eigen humor, een man die zich richt op het verheffen van de mens. Dat verbond ons met elkaar.
Ook al was je, mee door je verslechterende gezondheid, niet heel vaak lijfelijk aanwezig in Enkidoe, je was - en bent nog steeds - aanwezig door je negen kunstwerken in ons huis, werken die langs kunstzinnige weg zeldzaam passend en krachtig ondersteunen wat in Ontmoetingscentrum Enkidoe gewild wordt.
Jij had de gave om zodanig vorm te geven aan ruw materiaal, oude dingen, afgedankte materie, dat er iets ontstond dat raakt, dat zachtheid oproept. Zo tilde je aardekrachten in de stof op in vormen, symbolen die die dode materie weer verbinden met de geest. Er spreekt opstandingskracht uit jouw kunstwerken.
Het besef dat je beschrijft in het gedicht hieronder, willen we binnen Enkidoe ook versterken. Ook dat verbindt ons. Je bént niet weg, dat voelen we in Enkidoe nog steeds. Ook daar zijn we je heel dankbaar voor.
Daarom, in dankbare verbondenheid: goede reis, Jan, en tot weerziens!
Aletta, Christa, Jac, René
***
MODERNE MISVERSTANDEN
Het vervelende van dood zijn is,
dat de zogenaamde levenden denken
dat ik er niet meer ben.
Van het ene op het andere moment:
non-existent
en voor altijd verleden.
Ik ben hoogstens een bron van verdriet,
een dierbare herinnering
een vurig gemis.
Soms mag ik even binnen in je dromen,
maar ’s morgens wordt je wakker
in zintuigen, waarin ik niet meer binnen kan.
Ik wil je wenken,
maar je kijkt de andere kant op.
Ik wil tegen je fluisteren,
maar je spreekt te luid.
Mijn taal is de taal van de stilte:
leer mijn taal.
Ik zit niet in een urn,
Ik lig niet in een graf.
Alle stof heb ik allang van me afgeschud.
En toch ben ik bij je.
De deur van de oven van het crematorium
is niet de laatste deur die achter me dicht gaat.
Die deur is geen branddeur tussen iets en niets.
Het lijkt zo’n logische gedachte:
iets is materie of is niets
en toch ben ik bij je.
Er is licht,
alles verlichtend licht.
In dat licht leef ik, in dat licht leef jij.
Leven wij.
Jan Opdam, 2018
22 januari 2022
Impressie van de boekpresentatie 'Valentin Tomberg, tussen antroposofie en hermetische filosofie' - van Harrie Salman
Zaterdagmiddag, 22 januari, zitten we, op gepaste afstand van elkaar, rondom de brandende kachel om te luisteren naar het interview van Jac Net met Harrie Salman.
In het vraaggesprek vertelt Harrie dat hij al vijfendertig jaar bezig is met zijn onderzoek naar Valentin Tomberg en dat hij er nu een boek over heeft geschreven. Inmiddels is dat ook in het Duits en in het Engels verschenen.
Valentin Tomberg, geboren in Petersburg in 1900, heeft in zijn leven vaak moeten vluchten, veroorzaakt door de beide wereldoorlogen, om tenslotte als kluizenaar in Londen te sterven in 1973.
In zijn leven heeft hij regelmatig Willem Zeylmans van Emmichoven ontmoet. Deze ontmoetingen hebben helaas niet geleid tot een verbinding tussen de platonisch-sophiaanse en aristotelisch-michaelische antroposofen.
Anders gezegd de tegenstelling oost – west kon door hen niet worden overbrugd.
Harry vertelde hoe in Rusland de bijeenkomsten beginnen: “omhelzing, koffie in de keuken, pannetjes eten worden mee genomen, onderlinge gesprekken…”
Deze “Russische” sfeer van onderlinge warmte en gezelligheid bleek ook deze middag aanwezig te zijn.
In het gesprek van Jac met Harrie kwam Valentin Tomberg ons steeds naderbij.
Dat werd ook duidelijk aan het einde: velen gingen gelukkig naar huis met het besproken boek: “Valentin Tomberg, tussen antroposofie en hermetische filosofie”.
Frans Bouts
4 september 2021
Impressie van een middag over sociale driegeleding - met John Hogervorst
Zaterdag 4 september was een mooie dag.
De zon scheen in Zutphen, is daar niet reeds alles mee gezegd?
Het was dus druk, veel mensen onderweg, goede opgeruimde stemming!
Ook de bijeenkomst in De Proeflokalen over driegeleding was zeer goed bezocht!
Interessant en opvallend: met heel weinig uitzonderingen, allemaal, naar mijn inschatting, qua leeftijd boven de 50! Gaat het hen zoals mij? Na de toestanden in het laatste anderhalf jaar, die zo in het sociale zijn binnengedrongen, de wens ontwikkeld om het niet eenvoudig aan Den Haag over te laten, wat kan en niet kan?
Volgens John Hogervorst is de Sociale Driegeleding een goede aanzet, wat zeg ik, een noodzakelijke stap in deze richting! John ging in zijn verhaal uit van de driegeleding in het menselijk organisme: denken, voelen en willen. Van daaruit maakte hij de stap naar het sociale organisme en de idealen van de Franse revolutie, vrijheid (denken, culturele leven), gelijkheid (voelen, rechtsleven), broederschap (willen, economisch leven).
Hij heeft in de praktijk in deze richting ook duidelijk persoonlijke consequenties getrokken: met zijn eigen bedrijfje en anderen hebben zij zich aaneengesloten (https://sleipnir.nl/ ) om alternatieven in de economie echt te leven.
Van daaruit vertelde John zijn verhaal, het wat en hoe voelde bij hem gewoon echt authentiek! En vooral ook niet hoogst gecompliceerd: ontwikkelingsbehoeftes vrij organiseren: school, kunst! Regels en afspraken voor iedereen gelijk organiseren! Materiële behoeftes broederlijk organiseren: dak boven je hoofd!
Dat dit in de praktijk natuurlijk niet vanzelfsprekend functioneert, dat is duidelijk. Daarvoor is het sociale gebeuren ook een levend organisme, waar voor iedereen een opgave is, waar iedereen zich zinvol kan inzetten.
In die richting gingen ook de vragen die gesteld konden worden.
Er moeten vooral steeds meer mensen komen die zich er mee bezig houden!
Dat is wat de Basiscurcus biedt: deze uiteenzetting!
18 september gaat het verder.
Ik ben erbij!
Marcellinus Schenninck, Duitsland
1 juli 2021
Een zomers Sint Jansfeest
Op 27 juni jl. organiseerden de initiatiefnemers van Enkidoe in samenwerking met Odulf Damen en ondergetekende een zomerfeest op het landgoed De Wildernis in Wilp.
En als een zomerfeest tot een Sint Jansfeest wordt dankzij bewustzijn van de roep van Johannes de Doper en zijn ‘leermeester’, de aartsengel Uriël, 'Licht of vuur van God', dan was dit zomerfeest ook een geslaagd Sint Jansfeest!
In lijn met die roep van Johannes, ‘kom tot inkeer’, bezin je op het pad dat je op aarde gaat, was als centraal thema gekozen voor ‘de elementen’.
Daartoe waren op vier plekken op het terrein ‘natuurmuziek instrumenten’ neergelegd door Odulf: klankschalen, koperen bellen, triangels e.d. voor het element lucht, bamboe instrumenten bij het water, troms en natuursteen instrumenten voor de aarde en strijkinstrumenten en gongs als begeleiders van vuur/licht.
Nadat we tijdens een deelmaal aan een lange tafel met elkaar genoten hadden van wat de aarde ons aan eetbaars schenkt, begaven we ons naar de ‘luchtplek’ – waar intussen donkere grijsblauwe wolken dreigend samenpakten. Odulf liet ons kennismaken met de instrumenten daar, waarna we met elkaar een improvisatie lieten ontstaan.
In die klankruimte sprak vervolgens ondergetekende het gedicht ‘Aanschouw de Wolken’ uit de bundel ‘Broze aarde’ van de Zuid-Afrikaanse dichteres Antjie Krog. Aansluitend lieten we de instrumenten nog een keer klinken.
Zo gingen we alle vier plekken af, en klonken ook de gedichten ‘Aanschouw de Zee’ - nadat de bamboe instrumenten de eerste regendruppels hadden opgevangen! -, ‘Aanschouw de Berg’ – het was al snel weer droog -, ‘Lux Aeterna’ en tot slot een gebed gericht tot de aarde, allen uit genoemde bundel. En allen omlijst door onze improvisaties op de natuur-instrumenten.
Jac Net rondde dat geheel op de laatste van de vier plekken af met woorden waarin hij de rol en oproep van Uriël in ons leven, dichterbij bracht.
Terug bij de lange tafel werd er een vuurtje ontstoken, wat ons uitnodigde om met elkaar een stel zomerse canons te zingen. Al met al een ongedwongen maar dankbaar, waardig en hartverwarmend eerbetoon aan elkaar, aan de aarde, de elementenwezens en de kosmos.
Heleen de Weger
20 juni 2021
Hoe kunnen we met elkaar in gesprek blijven in 'coronatijden'?
Een middag met Harrie Salman
Op zondag 20 juni, de dag vóór de langste dag van dit jaar, organiseerde Enkidoe in de Proeflokalen een middag met Harrie Salman rond de hoogst actuele vraag hoe we de ‘gespreksruimte’ die de afgelopen 1,5 jaar verloren ging door de diverse maatregelen en emoties rond corona, kunnen terugveroveren.
Daarbij gaat het niet om groepen maar om ieder individueel mens, ieder met zijn of haar mening – die respect verdient. Ook als die mening als ‘waarheid’ wordt geponeerd, het blijft een mening, aangezien ‘de’ waarheid omtrent corona en vaccins domweg te complex en bovendien nog te onvolledig bekend is om door een enkel individu te kunnen worden overzien. Dat zorgt in het sociale voor spanningen en splitsingen. Daarbij is het van belang dat je niet meegaat in de ontwikkelde slogans en etiketten, niet t.a.v. jezelf en niet t.a.v. de ander.
Voor de pauze zette Harrie vanuit sociologisch perspectief en op basis van voor een ieder vindbare feiten in kort bestek de achtergronden uiteen die geleid hebben tot de biologische veiligheidsstaat, de biosecurity society, waarin we inmiddels verkeren. Een dankzij de technologische ontwikkelingen globaal ingezet en op militaire strategie gebaseerd controlesysteem. In zijn in februari van dit jaar verschenen boekje ‘De grote reset’, dat inmiddels aan een 3e, geactualiseerde druk toe is en eveneens in het Duits, Engels en Italiaans is verschenen, is daarover uitvoeriger te lezen.
Na de pauze gingen we met elkaar oefenend aan de slag om iets van die verloren gespreksruimte te heroveren. De uitnodiging was om ieders zo persoonlijk mogelijke bijdrage respectvol te laten staan, zonder er op in of zelfs tegenin te gaan, om ‘enkel’ naar elkaar te luisteren, en het gehoorde zo onbevangen mogelijk in je te bewegen.
Zo deelden mensen ervaringen en inzichten, o.m. dat Steiners uitspraken vaccinaties betroffen die niet meer te vergelijken zijn met de huidige vaccincoctails, laat staan met mRNA inentingen. Dat er gespreksruimte ontstaan kan wanneer je de vraag stelt ‘waarom is het voor jou belangrijk of ik wel of niet ben ingeënt?’ of ‘waar ben jij bang voor?’. Dat natuurlijke immuniteit, die wordt verkregen door het doormaken van een ziekte, levenslang geldt, terwijl door vaccins verkregen immuniteit al na één dag begint af te nemen.
Er werd geuit waar men bang voor was. Er klonk hoe eenzaam en pijnlijk het kan voelen wanneer er door angst of oordelen geen verbinding -meer- gevoeld kan worden. En er werd genoemd hoezeer het van belang is om helder te hebben wat je doel is wanneer je het gesprek aangaat. En, hoe de onmogelijkheid om in gesprek te komen over deze actuele onderwerpen, als een appèl gevoeld kan worden om ook de engelen, die van jou en die van de ander, te betrekken bij je pogen om toch in verbinding te blijven met de ander.
Het was een boeiende oefening in die vorm van terughouding die in het sociale de ruimte schept voor de ander. Om je emoties te registreren maar niet (meteen) te uiten. Om tussen reacties van sympathie en antipatie, empathie te ontwikkelen voor - de mening van - de ander.
‘De wereld lijdt, en dat m.n. de laatste 1,5 jaar, aan gebrek aan echte ontmoetingen waardoor het karma kan gaan werken’ zoals Harrie afrondend stelde.
Door ruimtescheppende terughouding, door empathie en respect voor de mening van de ander en door zo objectief mogelijke waarneming van de fenomenen kunnen we proberen in verbinding te blijven. De verbinding met de ander overstijgt in het sociale dan de persoonlijke meningen. Werkelijke ontmoetingen en wezenlijke gesprekken kunnen dan blijven plaatsvinden.
Al dan niet aangevuld en versterkt door bewustzijn van de helpende betrokkenheid van de engelen.
Heleen de Weger
2 februari 2021
Actualiteit
In het weekend van 22 t/m 24 januari 2021 werkte Harrie Salman met een kleine groep mensen in Enkidoe. Op zaterdag stond de pan-euritmie centraal, op de vrijdagavond het transhumanisme en op de zondagmiddag, meer of minder in samenhang daarmee, de presentatie van het nieuwe boek van Harrie Salman: ‘De sociale wereld als mysterieplaats’.
Heleen de Weger sprak erover met de Enkidoe-initiatiefnemers Aletta, Christa en Jac, die bij dit weekend aanwezig waren, en schreef de navolgende samenvatting van dat gesprek.
Transhumanisme of ‘een beter mens worden’
Niet alleen door diverse wetenschappers maar hoogst actueel ook door het World Economic Forum, m.n. bij monde van zijn oprichter Klaus Schwab, wordt de weg naar een betere toekomst en ‘betere mensen’ gezien in een ‘technologische revolutie’. Middels nanotechnologie en bio-technologie kunnen de menselijke beperkingen (zowel op fysiek als op mentaal gebied) worden opgeheven en komt het ideaal van onsterfelijkheid binnen bereik. De kennis en het geld hiertoe berust bij een kleine elite, die de zo verkregen macht wil aanwenden ten goede van mens en planeet (zie de website van het W.E.F.). Daartoe is volgens hen een globaal bestuur nodig, een globale eenheidsregering die dat alles controleert. De voorbereidingen daartoe zijn sinds de industriële revolutie al decennialang waar te nemen in de ontwikkelingen binnen de westerse maatschappijen.
Echter, zeker op dit moment is het evident, niet alleen in China, hoe centraal gezag en controle gepaard gaan met wantrouwen en isolement – een passende bedding voor machten en krachten die individualisering en differentiatie als bedreiging ervaren.
Daar zette Harrie Salman op vrijdagavond een andere route om een beter mens te worden, naast.
Op fysiek-etherisch gebied kunnen we veel doen voor onze gezondheid: wandelen, de natuur -met zijn elementenwezens- leren waarnemen, gezonde voeding tot ons nemen, goed water drinken etc. Ook onze psychische gezondheid kunnen we bevorderen door ons te richten op schoonheid, cultuur, muziek, fantasie, sprookjes, etc. Door te zingen of samen te bewegen in bijv. volksdans, pan-euritmie, euritmie, combineren we al deze gezondheidsbevorderende aspecten. En in de ontmoeting met de ander/anderen vatten we alles wat we nodig hebben om ‘een beter mens te worden’, samen.
Dan kan er ‘groepsimmuniteit’ ontstaan, een gemeenschapsvorming waarin we kunnen oefenen om andersdenkenden met respect te benaderen, om ‘lief te hebben wat mij niet liefheeft’. Om i.p.v. te splitsen en te isoleren, te verbinden. Om onze gebreken vanuit Ik-kracht te leren omvormen. Niet door nanochips en machines, zoals het transhumanisme voorstelt, maar met elkaar aan elkaar.
Boekpresentatie
Het thema van Harrie Salmans nieuwe boek sluit daar op aan: het sociale leven als mysterieplaats.
Waar het in de vorige eeuw voor veel antroposofen vooral ging om individuele bewustzijnsontwikkeling, gaat het vervolgens in deze tijd vooral om de ontwikkeling van ons Ik d.m.v. het sociale. Het ontwaken aan de ander, met wie je door levens heen karmisch verbonden bent, vindt plaats in het sociale, in de ontmoeting. Dankzij ons verblijf in de zonnesfeer dragen we allemaal iets van elkaar in ons. In de ontmoeting op aarde, in het sociale, kan daarvoor hernieuwd bewustzijn ontstaan. Vanuit dat bewustzijn kunnen we als individuen in de gemeenschap elkaar optillen en daardoor bijdragen aan de ontwikkeling van ieder afzonderlijk en van de wereld als geheel.
Geen gecentraliseerde samenleving die gecontroleerd en gecensureerd wordt op ‘gebreken en beperkingen’, met al het wantrouwen en isolement dat daar bijhoort, maar gemeenschappen waarin juist respect voor en wederzijds dragen van elkaars beperkingen, voor ieder individu in vrijheid groei en ontwikkeling mogelijk maakt. Zowel op fysiek niveau, als psychisch, als geestelijk.
Antroposofie als moderne inwijdingsweg anno 2021 - het sociale leven als nieuwe mysterieplaats.
Het past, dat dit alles klonk in Ontmoetingscentrum Enkidoe!
30 mei 2020
Geschonken beelden
We mochten de gulle geefster vanwege 'corona-maatregelen' geen hand geven toen we de beide beelden kwamen ophalen. Ze stonden naast al ingepakte verhuisdozen, voor hun bezitster was het tijd voor een nieuwe stap. En daarin pasten de knielende vrouw, zo'n 1,5 meter hoog, en de hand, met daarin rustend een vrouwenhoofd, niet meer.
Ze stamden uit de tijd dat ze bevriend was met Noha Obeid, de Libanese beeldhouwster die op haar 19e vertrok uit Libanon naar Zwitserland en vervolgens jarenlang in Nederland woonde, om in 2019 naar Frankrijk te verhuizen.
En omdat deze beide dierbare beelden niet meer in haar leven pasten, zocht ze een bestemming die met de beelden, en met hun maakster, harmonieerde. Daarom nam ze contact op met één van de Enkidoe initiatiefnemers... of er in Enkidoe wellicht een plaats zou zijn voor deze beelden. Uiteindelijk had ook Noha Obeid een sterke verbinding met de antroposofie immers, en beelden wilden ontmoet worden immers...
We hebben ze van harte verwelkomd in Ontmoetingscentrum Enkidoe!
Heleen de Weger
9 februari 2020
Impressie van het gesprek van Jac Net met Harrie Salman in Dat Bolwerck
Harrie en Jac zitten voor een publiek van ongeveer 20 mensen. Ze maken beiden een heel ontspannen indruk. Jac kent Harrie van toen deze op bezoek kwam in de Michaelshoeve, waar Jac toen werkte. Een inspirerende ontmoeting.
Het gesprek gaat over het in 2019 uitgekomen boek van Salman: Gestolen welvaart, De taak van Europa in de Westerse wereldorde.
Naar aanleiding van een vraag merkt Harrie op dat De gemeenschap van kolen en staal, en vervolgens de Europese Unie ontstaan zijn op instigatie van de Amerikaanse CIA met als doel de afzetmogelijkheden voor Amerikaanse producten te vergroten. En daarachter staat de Amerikaanse impuls van het neoliberalisme, de ideologie die landen en organisaties primair ziet als afzetgebieden en mensen als consumenten.
Nadat ook anderen hun vragen aan Harrie hebben gesteld drinken we samen een glas en is er gelegenheid het boek te kopen.
Jaap van Waning
3 december 2019
Inventarisatie van ons pand door de Werkgroep Bouwhistorie Zutphen
In november hebben drie leden van de Werkgroep Bouwhistorie Oude Wand 13 van voor naar achter en van onder naar boven geïnventariseerd. Nu is daarvan een rapport verschenen, dat ons veel nieuwe inzichten verschaft over ons pand.
In de 12e eeuw lag de omgeving van de Oude Wand vlak buiten de omwalling van Zutphen. Er lagen tuinen en hoven, vandaar de latere naam van de wijk De Hagen. De straat Oude Wand en het huizenblok tot het Rijkenhage en de Komsteeg en het Armenhage ontwikkelde zich na de stadsrechtverlening kort voor 1200.
Het pand aan de Oude Wand 13 is vermoedelijk ontstaan in het begin van de 14e eeuw. Vermoedelijk zal de binnenplaats erachter in die tijd aanwezig zijn geweest gezien de originele ingang naar de kelder. De kelder onder de tegenwoordige keuken is daarbij als enige vrijwel ongeschonden bewaard gebleven. Of er onder het gedeelte aan de straat een kelder zat die overwerfd was, wordt vermoed door de aanwezigheid van de doorgang in de bestaande kelder.
In de gang is een muur van kloostermoppen met een hoogte van circa 6 meter.
De smalle gang onder de Rijkenhage 10 diende mogelijk voor paarden die waren gestald op de binnenplaats.
Op de eerste verdieping is een zogeheten 'Brabants wandje', een wand opgebouwd uit een houten skelet, waartegen panlatten met riet, waarop stucwerk is aangebracht.
In vrijwel iedere kamer in het pand zijn paneeldeuren, de meesten afgehangen met originele fitsen.
Een oude met zorg geconstrueerde fraaie houten trap met geprofileerde balusters en gebogen leuningen geeft toegang tot de tweede verdieping.
Volgend jaar zullen we tijdens de Openmonumentendagen ons pand met hernieuwde trots kunnen presenteren.
Maar komt u gerust eerder eens kijken!
René Pennings,
met dank aan de Werkgroep Bouwhistorie
1 december 2019
Eerste zondag van de Adventstijd en voorbereiding op Sinterklaas
Enkele keren per jaar organiseren we een gezellige bijeenkomst voor mensen die nauw betrokken zijn bij Ontmoetingscentrum Enkidoe.
We beginnen dan met een gezamenlijke maaltijd (een 'potluck' ofwel een 'deelmaal'), waarbij ieder wat te eten en te drinken meebrengt, opgevrolijkt met muziek en zang, gevolgd door een inhoudelijke bijdrage en nagesprek.
Dit keer stond de avond in het teken van Sinterklaas en Advent. Onder leiding van Frits Burger hebben we ons met 17 deelnemers bezonnen op de betekenis van de goedheiligman. Vragen daarbij waren: Welke attributen breng je in verband met de Sint? Welke gevoelens had je als kind wanneer je hem ontmoette? Als je je voorstelt dat je nu je schoen zet, wat zal er dan morgen in te vinden zijn? Het leverde mooie inzichten op, die waardevol zijn in deze tijd waarin deze traditie maatschappelijk gezien ter discussie staat.
René Pennings
10 oktober 2019
Nieuw boek aangeschaft
In het voorjaar van 2019 is er een nieuw boek verschenen van Nicolaas M. de Jong met de titel:
"De sterrenhemel als basis voor de ontwikkeling van mens en aarde".
Dit boek is een weerslag van meer dan 30 jaar ervaring met het werken met de planeten, sterren en sterrenbeelden. In het kader van de sociale beweging "Extinction Rebellion" (opstand tegen het uitsterven) is het een uiterst actueel geschrift, want Nicolaas de Jong geeft een hoopvolle weg aan op welke wijze het gevaar van het voortbestaan van onze planeet omgebogen kan worden.
Hij stelt: om de geest weer te laten spreken zullen we eerst onze natuurwetenschappelijke zienswijze aan moeten passen. Dan spreken we niet meer over sterren die miljoenen lichtjaren weg staan, want als je met je hart naar de hemel kijkt dan staan de sterren opeens heel dichtbij.
Of je komt tot de opvatting dat zonnevlekken uitingen zijn van anti-zonnegeesten, die uit de zon worden gezet omdat ze er niet thuishoren.
Dit staat in schril contrast tot de opvattingen van astronomen, die stellen dat de zwaartekracht en kernfusie de drijfveren vormen voor de bewegingen van ons zonnestelsel.
N. de Jong draagt zijn boek op aan:
Moeder Aarde, opdat vanuit de geest genezen mag worden wat wij mensen haar hebben aangedaan.
Kortom: lees dit boek, alleen of met een groep, want het verruimt je blik!
Jac Net
Open Monumentendag
Op 14 en 15 september doen we voor het eerst mee aan de Open Monumentendagen.
Tijdens het tweede weekend van september zijn jaarlijks de Open Monumentendagen. Landelijk zijn duizenden monumenten gratis te bezichtigen en uiteraard is in monumentenstad Zutphen ook van alles te zien en te beleven.
De Open Monumentendagen zijn dit jaar op zaterdag 14 en zondag 15 september. Het landelijk thema is dit jaar Plekken van plezier. Ook Zutphen geeft hier op geheel eigen wijze invulling aan. Hoe hebben mensen zich in de loop der eeuwen vermaakt, en welke monumenten in Zutphen en Warnsveld waren daarvoor het decor of het podium? Met dit vrolijke thema sluit Nederland aan bij het themajaar Arts and Entertainment van de European Heritage Days.
Stichting Open Monumenten Comité Zutphen bestaat uit vertegenwoordigers van Stichting Wijnhuisfonds en Historische Vereniging Zutphen met ambtelijke ondersteuning vanuit de gemeente. Deze stichting organiseert sinds 2013 het Open Monumenten Weekend, dat in 2018 door meer dan 8500 bezoekers werd bezocht.
U bent van harte welkom om te komen kijken en kennis te maken!
8 februari 2019
Ontwikkeling
Op donderdag 7 februari is op feestelijke wijze de Stichting Studiecentrum voor Antroposofie Zutphen door Frans Bouts en Dries Olthof officieel overgedragen aan de initiatiefnemers van Ontmoetingscentrum Enkidoe. Een voor de hand liggende stap gezien de doelstellingen van zowel het Studiecentrum als Ontmoetingscentrum Enkidoe. Marijke Faber, die jarenlang deel uitmaakte van het bestuur van de Stichting, was helaas verhinderd.
Met deze overdracht ontstaan er nieuwe mogelijkheden voor het Studiecentrum om op levendige wijze de antroposofie in Zutphen en omgeving bekendheid te geven en te bevorderen.
Voelt u zich op welke wijze dan ook geroepen om daar aan bij te dragen, schroom dan vooral niet om contact met ons op te nemen.
Wij horen graag van u!
Namens de initiatiefnemers van Ontmoetingscentrum Enkidoe,
René Pennings
22 januari 2019
Kennisgeving
Op 30 december 2018 is Ernie Coenen van ons heengegaan.
In korte tijd heeft zij een warme band opgebouwd met Ontmoetingscentrum Enkidoe.
Sommigen zullen haar kennen van de cursus ‘Innerlijk Kind’ of van de cursus ‘Biografie en Verhaal’, die zij samen met haar man, Frits Burger, heeft gegeven.
Zij was ten diepste met het Woord verbonden.
Zelf schreef zij één gedicht, gedateerd 17 mei 2002.
Schilder mij uit als ik heen ben
met penselen vol gloed en vol glans.
Want ik was als de sneeuwwitte lelie
die zich laaft aan de koelte der wateren
maar in ’t hart haar geheim warm bewaart.
Wij zullen ons in de geest met haar verbonden blijven voelen.
De initiatiefnemers van Enkidoe
16 december 2018
Het uur U – voorgedragen door Jaap van Waning, 16 december 2018
Zondagmiddag, de 3e advent. Restjes sneeuw, mist, en in de binnenstad massa’s mensen op de been vanwege koopzondag en ‘Sprookjesstad Zutphen’.
Op de 1e verdieping van Enkidoe rust, warm licht en intense aandacht van 14 mensen voor Jaap van Waning die het ruim 25 minuten durende dichtwerk van Martinus Nijhoff, Het uur U, voordraagt - op een manier die je versteld doet staan over de taal èn de inhoud van dit werk. Heel ‘gewoontjes’ en toch bevreemdend. Vreemd en toch quasi gewoon. Meesterlijk voorgedragen door Jaap.
Droom in werkelijkheid? Binnenwereld? Buitenwereld? In ieder geval word je er al luisterend geheel in meegenomen, of je wilt of niet.
We laten het in stilte uitklinken.
Dan spreken we er over na, verrijken elkaar met onze al dan niet verschillende belevingen en gezichtspunten. Zonder iets vast te zetten van het stromend klinkende beeld dat Jaap met de woorden van Nijhoff voor ons opriep.
‘Zo zag iedereen wat
De één dit, de ander dat.’
Na anderhalf uur gaat ieder voldaan en vervuld weer zijns weegs, in de kou en de mistige schemering.
Wat een mooie middag, in Enkidoe, in 'Sprookjesstad Zutphen’!
Heleen de Weger
3 december 2018
Verslag trip Externsteine, Duitsland.
Op zaterdag 17 november zijn we met elf enthousiaste geïnteresseerden naar de Externsteine in Duitsland in de buurt van Paderborn geweest. Deze trip werd georganiseerd naar aanleiding van de drie zondagmiddagen dat Jac Net in het kader van de cursus 'De verborgen geschiedenis van het Graalchristendom´ sprak over Karel de Grote, de Saksen en de invloed daarvan op Europa.
De Externsteine is tot het moment van de vernietiging door Karel de Grote een heilige plaats van de Saksen geweest, waar een krachtige, opladende en beschermende energie vanuit ging die hen onoverwinnelijk maakte. De Romeinen hadden dit reeds ervaren aangezien ze deze noordelijke volken niet konden onderwerpen aan het Romeins gezag. Keizer Augustus was zo ontzet door de smadelijke nederlaag van zijn generaal Varus, dat hij zijn baard en haren maandenlang liet groeien als een teken van rouw en regelmatig uitriep: ´Varus, Varus, geef mij mijn legioenen weer´. Karel de Grote liep tegen dezelfde onoverwinnelijke kracht aan. Toen hij echter ontdekte dat de plek van de Externsteine de Saksen bijzondere krachten verleende, gaf hij opdracht deze sacrale plaats te vernietigen. Vervolgens stond Karel niets meer in de weg het grote gebied van de Saksen bij zijn rijk in te lijven en te kerstenen. Vanaf dat moment bood deze plaats ook een opening voor bedenkelijke groepen, zoals nationaal-socialistische groeperingen en Black Sabbath-achtige clubs.
In samenwerking met de deelnemers hebben we waarnemend voelend en voelend waarnemend de vormentaal van de rotspartijen in ons opgenomen en daarnaast ons verplaatst in de vroegere rituelen en ceremonies, zoals de water- en vuurproef die de Saksen ondergingen. Zo ontstond er een rijk palet aan indrukken, waardoor deze oude mysterieplaats weer tot leven werd gebracht.
Één van de deelnemers vatte de reis als volgt samen: ´Het was een mooie, vitale dag.´
Laurens Bruning
30 november 2018
Gesprekscafé op zondagmiddag: 'Wij mensen en de dingen die voorbijgaan'.
Een helgele bloem tussen 2 grijze stenen nodigt me uit om verder te lezen op de Activiteiten Agenda van ontmoetingscentrum Enkidoe.
De deur van de Oude Wand nr. 13 staat op een kier en een smalle houten trap brengt me naar de eerste verdieping waar het warm is en een kring met stoelen uitnodigend klaarstaat. Het thema voor vanmiddag is: (Hoe) ga je om met je sterfelijkheid?
Al sprekend en luisterend, met aandacht en zorg voor elkaar ontvouwt zich een waaier van aspecten die ons al zoekend een stapje dichterbij de essentie van de vraag brengt.
Ondanks de snijdende koude wind voel ik me warm van binnen als ik lopend over de IJsselbrug huiswaarts ga. Een volgende keer zal ik graag weer aansluiten...
Met hartelijke groet,
Riët Pelgröm
P.S. Ik zet de volgende data vast in m'n agenda en ga ook even kijken of ik de Twaalf van de Heilige Nachten kan bijwonen.
28 november 2018
Biografie en verhaal: Beowulf
Afgelopen zaterdag 24 november 2018 was de derde bijeenkomst van een serie van negen, waarin de grote verhalen van de wereldliteratuur in verband worden gebracht met de menselijke biografie in het algemeen en het eigen leven in het bijzonder. De bijeenkomsten staan onder leiding van Frits Burger en Ernie Coenen.
Dit keer stond het Angelsaksische verhaal van Beowulf centraal. Het is een verhaal over moed, de uiteenzetting met het boze, trouw en overgave aan het lot. Voor veel mensen een tamelijk onbekend verhaal, maar een belangrijke inspiratiebron voor J.R.R. Tolkien, bekend van ‘In de ban van de ring’.
Beowulf komt als jonge man zijn bevriende buurvolk te hulp, hij bindt de strijd aan met de monsters Grendel en de moeder van Grendel, hij verwerft het koningschap en op zijn oude dag raapt hij nogmaals al zijn moed bijeen om een draak te verslaan, maar laat daarbij het leven.
Aandoenlijk is de beschrijving van het voorgevoel van Beowulf van zijn naderende dood:
Op de hoek ging de heer [Beowulf] zitten, de geharde in de strijd,
de gulle prins der Geats (van de Goten) groette daarna
de hem zo dierbare mannen. Bedroefd was hij,
rusteloos, bereid tot sterven, recht nabij was het lot,
dat die oude vorst overvallen zou,
dat zijn ziel gescheiden werd van de schatkamer,
leven van lichaam. Niet lang was het nog,
dat de geest van de vorst met vlees omwonden was.
Prachtig is de beschrijving van de enorme gouden hal, genaamd Heorot (Engels: Heart), gebouwd in opdracht van de bevriende vorst, waar feesten gevierd worden en waar verhalen over de ontwikkeling van de aarde en de mensheid klinken.
Hier is het verhaal te beluisteren, met Engelse ondertiteling.
Ik kan me nu al verheugen op de volgende verhalen.
U kunt erbij zijn!
René Pennings
27 november 2018
Einde aan A3
Op 21 september 2008 verscheen de eerste A3, de Antroposofische Activiteiten Agenda voor Zutphen en omgeving. De eerste paar jaren werd het verzorgd door René Pennings en de laatste 7 jaren door Emilie Opdam. Emilie gaat daar nu mee stoppen. In december zal de laatste A3 per e-mail verzonden worden naar ruim 300 adressen.
Emilie schreef de volgende aankondiging:
Beste A3 lezer,
Hierbij ontvangt u de op een na laatste A3.
Ontmoetingscentrum Enkidoe heeft in korte tijd een stevige plek in het Zutphense antroposofische leven ingenomen.
Enkidoe heeft inmiddels een prachtige website (https://www.enkidoe.nl) met daarop een uitgebreide agenda van activiteiten, zowel in Zutphen als in de regio.
Er wordt een digitale Nieuwsbrief verzonden waarvoor u zich kunt aanmelden via /nieuwsbrief-8.html.
Ook het opgeven van activiteiten voor vermelding in de agenda is heel eenvoudig.
Deze agenda wordt verzorgd door Wilfried Nauta, u misschien bekend van www.Antrovista.nl, gids voor antroposofisch Nederland en België, ook een hele mooie website.
Daarmee wordt de informatie die de A3 tot nu toe geboden heeft overbodig, u hoeft in de toekomst niets te missen.
Dat heeft geleid tot het besluit om per eind 2018 te stoppen met het verzorgen en verzenden.
Vriendelijke groet,
Emilie Opdam-Wahlen
19 november 2018
Verslag van de bijeenkomst met Ton Besterveld over ‘De (omgekeerde) cultus’.
Er blijkt op 15 november een grote belangstelling te zijn voor de lezing van Ton Besterveld, priester van de Christengemeenschap in Zutphen, over de (omgekeerde) cultus, in feite over de relatie tussen de Antroposofische Vereniging en de Christengemeenschap. Wat was/is de rol van de cultus in de Antroposofische Vereniging? Wat is nu eigenlijk een omgekeerde cultus?
Ton zet het thema meteen in een historisch perspectief. De cultus was vanaf het begin van Rudolf Steiners werkzaamheden in de Theosofische Beweging (rond 1902) aanwezig, namelijk in de vorm van de Vrijmetselarij. Toen de Eerste Wereldoorlog begon, is hij hiermee opgehouden. Na de oorlog was hij druk bezig de verschillende vakgebieden op aarde te krijgen zoals de pedagogie, landbouw, geneeskunde etc.. Bovendien groeide de tegenstand en de vijandschap van buitenaf en de steun die hij van de leden ondervond, was minimaal.
De cultus kwam weer in het vizier toen vooral jongelui Rudolf Steiner de vraag voorlegden over een vernieuwing van de religie. Ton vertelt (met de nodige humor) hoe de ouderen tot drie keer toe een moment van vragen stellen hadden verslapen. De eerste was nota bene de Berlijnse dominee Rittelmeyer die het naliet te reageren op Rudolf Steiners uitspraak ‘Antroposofie kan religie niet vervangen.’!
Na de stichting van de Christengemeenschap liep het helemaal mis, want in een paar maanden tijd was de Christengemeenschap uitgegroeid tot een kerk van antroposofen en liet Michael Bauer weten dat ‘de mensenwijdingsdienst de kroon op de antroposofie was’. Rudolf Steiner voelde zich gedrongen om zijn ‘beruchte’ voordracht op 30 december 1923 te houden waarin hij chargerend stelt dat ‘antroposofen geen religieuze vernieuwing nodig hebben’. De volgende dag brandt het eerste Goetheanum af. Het is een ‘catastrofale’ tijd (Ton).
Door vallen en opstaan wordt in de loop van de jaren de verhouding tussen de AV en de Christengemeenschap beter en op het ogenblik is de situatie prima.
Op een vraag vanuit de eerste Vrijeschool heeft Rudolf Steiner nog de jeugd- en de offerhandeling kunnen geven.
Maar wat is nu die omgekeerde cultus? Deze ontstaat wanneer bij antroposofische bijeenkomsten een groep mensen, in de geest verenigd, in gesprek gaan met elkaar, goed naar elkaar luisteren en open staan voor andere meningen zodat temidden van hen als het ware een kelk ontstaat waarin een engel kan afdalen. Ton benadrukt hier dat Rudolf Steiner niet spreekt over een ‘omgekeerde cultus’, maar over ‘een soort omgekeerde cultus’. De beweging is hierbij van onderen naar boven, terwijl in de mensenwijdingsdienst de beweging van boven naar beneden is.
In de vragenronde zijn er sommigen die het er moeilijk mee hebben dat de omgekeerde cultus alleen bereikt kan worden door antroposofen. Ze hebben ervaren dat het ook met niet-antroposofen mogelijk is en zelfs zonder woorden! Ton beaamt dit.
Nog een vraag van een deelnemer: is de omgekeerde cultus voldoende om de cultus van bijvoorbeeld een Vrijmetselarij te vervangen? Ton heeft het gevoel dat dit zo is, maar ik zet hier een vraagteken bij. Ik wijs erop dat Fred Poeppig in zijn ‘Michaëlschool’ de jaarfeesten heeft gevierd met rituelen die gelijken op die van de Vrijmetselaars (en die trouwens nog steeds door leerlingen van hem worden gebruikt).
We zijn nu een paar uur verder. Het was een inspirerende avond, maar ik heb het gevoel dat niet alle vragen zijn beantwoord. Dat moet Ton ook beamen. Het thema leeft in ieder geval, en als de nood hoog is, zal het ongetwijfeld nog een keer terugkomen!
Frits Burger
30 oktober 2018
Bibliotheek vaker open
Vanaf woensdag 31 oktober zal de Antroposofische Bibliotheek ook op woensdagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur geopend zijn.
Ook met uw vragen over antroposofie in Zutphen en omgeving kunt u dan terecht bij Jac Net.
René Pennings
16 augustus 2018
Atelier in Enkidoe
Inmiddels heeft zich in Ontmoetingscentrum Enkidoe onder de hoede van Aletta Remerie nu ook een ‘ateliergroep’ gevormd.
Bestaande uit -op dit moment- vier vrouwen zal deze groep op de bovenste verdiepingen van Oudewand 13 een gevarieerd aanbod verzorgen dat zowel gericht therapeutisch kan zijn alsook vooral inspirerend kunstzinnig.
Alle vier de vrouwen werken vanuit hun eigen professie en nodigen u van harte uit om in Enkidoe te komen proeven, ontdekken, genieten en leren.
Het zijn:
Machteld den Besten–Posthumus die een praktijk heeft voor schildertherapie volgens de methode van Liane Collot- d’Herbois, www.ithakaschildertherapie.nl
Floor de Boer biedt aan: chirofonetiek (een massagevorm die met behulp van spraak en klank het zelfgenezend vermogen wekt, bij zowel volwassenen als kinderen), een cursus organisch meditatief boetseren en een cursus ‘levenskrachten/ vormkrachten waarnemen’, www.waldar.nl
Lieke Deelstra die een praktijk heeft voor biografieonderzoek, coaching en autobiografisch schrijven, www.werkplaatsstap.nl
Anna van der Linden die een praktijk heeft voor kunstzinnige counseling voor kinderen en volwassenen, biografisch tekenen en individuele therapie, www.kinderpraktijkdelemniscaat.nl
In de Agenda elders op onze site vindt u hun actuele activiteitenaanbod.
René Pennings
Ervaringen op de Klareson klankenstoel
5 mei 2018
‘Ik zag een foto van de prachtige Klareson klankenstoel en voelde gelijk dat dit een ervaring was voor mij! Ik hou van klank en muziek, niet alleen vanwege het ritme en de melodieën maar ook vanwege alles wat ze teweeg brengen in lichaam, geest en ziel.
Carla liet mij eerst tegenover de stoel zitten en luisteren naar de verschillende klanken. Haar vraag was om te kijken wat me op dat moment het meeste aansprak. Ik kon voelen hoe alle drie gebieden een andere uitnodiging deden. Het monochord, een snaarinstrument op de rug van de stoel, trok me enorm aan. Ik voelde hoe de klank mij omhelsde en een gevoel van verbondenheid gaf. Toen ik op de stoel ging zitten, begon Carla daarmee. Wat een verschil; luisteren vanaf van een afstand of één worden met de klanken die rechtstreeks via de huid binnen kwamen.
Ik voelde hoe de trilling alle cellen in beweging bracht. Alle meridianen gingen stromen. Ik vibreerde van ‘top tot teen’ en zelfs een stukje daarbuiten.
Met de klankschalen en het klokkenspel rond het hoofd had ik visualisaties van kleuren en vormen achter mijn gesloten ogen. Het subtiele spel met een grote verscheidenheid